Muhittin GÜMÜŞ
Kırgız Türkçesinden Türkiye Türkçesine aktardığım "Çağılgandın Köz Caşı"/"Şimşeğin Gözyaşı" adlı roman okuyucuyla buluştu.
Kırgızistan’ın ünlü yazarlarından merhum Samsak Stanaliyev’in “Şimşeğin Gözyaşı” adlı eseri Türk Dil Kurumu yayınları arasında yer aldı. Kitap Ankara’da basılarak bütün kitapçılara dağıtıldı.
Eser tanıtımında şunlar yazılı:
"Eserde, Kırgız aydını ve dil bilimci Kasım Tınıstanov'un hayatı ele alınmıştır. Tınıstanov'un çocukluğu, Ürkün Dönemi, eğitim gördüğü dönem, Taşkent'te yaşadığı yıllar, edebî çevreye katılması, kardeş Kazak halkının eşi benzeri olmayan şairi Mağcan Cumabayev'den ders alması, yayınevinde bölüm başkanı olarak çalışması, oradan İlyas Cansügürov'la birlikte yaptığı çalışmalar yazar tarafından titizlikle sergilenmiştir.
Roman, Sovyetler Birliği Dönemi'nde yaşanan olayların bir yansıması olarak da kabul edilebilir. Dönemin zorlukları gözler önüne serilerek yaşanan siyasi ve edebî atmosfer tasvir edilmiştir.
Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Mütercim Tercümanlık Bölümü öğretim görevlisi, yazar Muhittin Gümüş tarafından Türkiye Türkçesine tercüme edilen bu roman, 2022 yılı Türk Dünyası Kültür Başkenti Bursa'da düzenlenen “Dilde, Fikirde, İşte Birlik Türk Dünyası Edebiyat (Roman) Ödülleri” kapsamında ödül alan eserler arasında yer almıştır.
15.06.2023’te Türk Dil Kurumu’ndan telefonla arayarak Çağılgandın Köz Caşı” adlı romanı Türkçeye çevirmenizi istiyoruz, dedi uzman Mustafa Tızlak. Bu eser Türk Devletleri teşkilatının Aksakallar Heyeti tarafından TDK'nca basılması istendi. Böyle güzel bir eseri en güzel biçimde sizin tercüme edeceğiniz söylendi. Teklifimizi kabul ederseniz hemen resmi yazıyı yazacağız Hocam dediler.
Türk Dil Kurumu Başkanı sayın Prof.Dr. Osman Mert’in imzasıyla eserin çevirisini 3 ay içinde bitirip teslim etmem isteniyordu. Yaz tatili döneminde zor olacaktı. 570 sayfa eserden her gün 10 sayfa tercüme etsem 57 gün yapar. Bu çok zor olur dedim. İsterseniz sonradan birkaç ay ek süre istersiniz dediler. Dğşüneyim dedim ve telefonu kapattım.
Bu konuşmayı yaparken yanımda üniversitemize konuk olarak gelen Yunus Emre Enstitüsü Türkçe Öğretim Merkezi Müdürü Türkolog Prof.Dr. Yavuz Kartallıoğlu kardeşim de vardı. O da ısrarla "Bu çalışmayı kabul et lütfen ağabey! Sıradan insanlar Türk Dil Kurumu’nun bir projesinde çalışamaz. Bu eseri tercüme ederseniz çok iyi olur" dedi. Ben de yaz tatili döneminde fedakârlık yaparak çalışacağım ve mutlaka bitireceğim dedim. Türkiye’de babamın evinde her sabah ezan vakti kalkıp 4 saat tercümeden sonra kahvaltımı yaptım. Harika bir tabiat içindeki evimizde böyle bir eseri tercüme ederken çok heyecanlandım. Kimi zaman gözyaşlarım sel oldu. Eşim ve çocuklarım da merak ettiler. Onlar da Kırgızca bildikleri için benim çevirdiğim metinleri kontrol ettiler. Kasım Tınıstan’ın bu eseriyle Kırgız kardeşlerimizin 20. Yüzyılın ilk yarısında ne kadar büyük acılar yaşadığını bu eserle bir kez daha anladım. Eserde Samsak Stanaliyev, bu kadar ayrıntıyı nasıl yazmış acaba diye merak ettim. Gülzada Stanaliyeva’ya sordum bunu. Onun cevabı beni daha da duygulandırdı. Samsak amcam, Tınıstanov’un eşinin elinde büyüdü, dedi. O anda her şeyi anladım.
Eserin sinema filmi yapılması gerekir. Stalin'in represiya/ baskı rejimi döneminin ve Cedit Hareketinin, bütün Türkistan aydınlarının hayatını yansıtan, 20. yüzyılın 1940’a kadarki bölümünü mutlaka dünyaya bildirecek, Türk dünyası gençlerine öğretecek bir sinema eseri hazırlanmalıdır.
Eserin Türk Dil Kurumu’na gönderilmesi ve iletişim sağlanmasında meslektaşım İletişim Fakültesi öğretim üyesi şair Doç.Dr. Gülzada Stanaliyeva’nın da büyük katkısı olmuştur, teşekkür ederim.
Keşke Samsak Ağamız sağlığında bu eseri görebilseydi. Hastalanmadan önce sık sık basılmadı mı kitap, haber var mı? diye sorduğunu biliyoruz. 14 Haziran 2024'te vefat etti.Allah rahmet eylesin. Bu eseri yazdığı için herkesten önce merhum Samsak Stanaliyev’e teşekkürler... Eserin yayınlanmasını teklif eden Türk Devletleri Teşkilatı Aksakallar Heyeti Başkanlığına, bu eserin Türk okurlarına kazandırılmasına katkı sağlayan Türk Dil Kurumu Başkanlığına teşekkür ederim.
Tanrı Dağları'ndan
Muhittin Gümüş
12.07.2025
#TürkDilKurumu
#ŞimşeğinGözyaşı
#Türksoy
#TürkDevletleriTeşkilatı
